Veiligheid van stikstofgas en zuurstof: een gids voor risico's en voorzorgsmaatregelen

Stikstof en zuurstof spelen een cruciale rol in veel industriële en commerciële toepassingen, maar hun veilige hantering is kritiek. Hoewel stikstof niet giftig en niet ontvlambaar is, kan het zuurstof in besloten ruimtes verdringen, wat verstikkingsgevaar oplevert. Zuurstof, hoewel essentieel voor het leven, kan het risico op brand en explosies verhogen wanneer het in hoge concentraties aanwezig is.

Om een veilige werkomgeving te handhaven, is het essentieel om te begrijpen hoe deze gassen zich gedragen en de juiste veiligheidsmaatregelen toe te passen. Dit omvat het waarborgen van adequate ventilatie, het gebruik van gasbewakingssystemen, het correct opslaan van gassen en het bieden van personeelstraining.

Met name omgevingen met verrijkte zuurstof kunnen de ontvlambaarheidsgevaren versterken, waardoor het belangrijk is om erkende normen zoals ISO 14520 voor brandblussystemen met gas te volgen. Door deze veiligheidsoverwegingen proactief aan te pakken, kunnen bedrijven risico's minimaliseren, medewerkers beschermen en een veilige en continue werking garanderen.

In omgevingen waar ontvlambare materialen aanwezig zijn, is het van essentieel belang om de eigenschappen van stikstof en zuurstof te begrijpen om de veiligheid te handhaven.

Stikstof is een inert, niet-ontvlambaar gas dat meestal wordt gebruikt om het zuurstofgehalte te verlagen en veiligere omstandigheden te creëren. Hoewel het niet brandt of de verbranding ondersteunt, kan overmatige stikstof in besloten ruimtes leiden tot mogelijke verstikkingsrisico's. 

• Ontdek stikstof bij  brandbestrijding en -preventie

Omgekeerd ondersteunt zuurstof de verbranding en kan, wanneer verrijkt, de ontvlambaarheid van materialen drastisch verhogen, waardoor zelfs doorgaans niet-brandbare stoffen gemakkelijker ontvlambaar zijn. Effectieve gasveiligheidsprotocollen moeten rekening houden met deze eigenschappen om ontstekingsrisico's te voorkomen en een gecontroleerde atmosfeer in gevoelige toepassingen te garanderen.

Hoewel stikstof een niet-ontvlambaar gas is, kan onjuist gebruik ernstige veiligheidsrisico's met zich meebrengen, vooral in besloten of afgesloten omgevingen zoals archieven, laboratoria of industriële faciliteiten.

De belangrijkste gevaren omvatten:

• Zuurstofverplaatsing en verstikking: wanneer stikstofgas in de lucht vrijkomt, kan het zuurstof verschuiven, wat leidt tot gevaarlijk lage zuurstofniveaus. Dit kan leiden tot verstikking, wat dodelijk kan zijn als dit niet onmiddellijk wordt aangepakt.
• Explosiegevaar in besloten ruimtes: in gebieden met slechte ventilatie of onjuist beheer van het gasniveau kunnen onevenwichtige concentraties stikstof en zuurstof gevaarlijke omstandigheden veroorzaken, waaronder een verhoogd explosiegevaar.
• Zuurstofrijke omgevingen: verhoogde zuurstofniveaus kunnen de ontvlambaarheid van materialen zoals kleding aanzienlijk verhogen, waardoor het risico op brandongevallen toeneemt.

Om deze risico's te beperken, is het belangrijk om strikte veiligheidsprotocollen te volgen, voor een goede ventilatie te zorgen en de gasniveaus in de werkomgeving regelmatig te controleren.

Gassen in cilinders worden vaak gebruikt door kleinverbruikers voor verschillende toepassingen, variërend van industriële processen tot medische toepassingen. Deze gassen worden opgeslagen in hogedrukcilinders, gewoonlijk bij 150 bar of 300 bar, en worden geleverd door vrachtwagens, waardoor ze uitvoerig moeten worden gehanteerd om ze naar de plaats van gebruik te vervoeren.  

Behandeling tijdens transport

Het zorgvuldig laden, transporteren en lossen van de grote, zware cilinders is tijdrovend en arbeidsintensief, wat leidt tot hogere bedrijfskosten en mogelijke vertragingen.  

Gevaar voor ongevallen  

Hogedrukgascilinders vormen aanzienlijke veiligheidsrisico's die strikte behandelingsprotocollen en veiligheidsmaatregelen vereisen om ongevallen te voorkomen. Een aanzienlijk lek of plotseling vrijkomen van gas onder hoge druk kan van de cilinder een projectiel maken, wat gevaar oplevert voor personeel en eigendommen.

Alternatieven zoals geïntegreerde gastoevoersystemen of opties voor lagedrukopslag kunnen deze risico's minimaliseren, wat zorgt voor een veiligere omgeving voor medewerkers en de kans op ongevallen vermindert. Naast verbeterde veiligheid bieden alternatieven ook voordelen zoals verbeterde efficiëntie, kostenbesparingen en milieuvoordelen.

Voor grote verbruikers worden vloeibare gassen gebruikt. De stikstof en zuurstof worden vloeibaar gemaakt om grote hoeveelheden stikstof zeer compact te maken voor transport. Vloeibare stikstof wordt door vrachtwagens aangevoerd naar een vloeibare tank bij de klant, waar het weer in gasvorm wordt verdampt. Vloeibare gassen vormen verschillende risico's vanwege hun extreem lage temperatuur van -183 °C (-297 °F) voor stikstof of -218,79 °C (-361,82 °F) voor zuurstof

• Cryogene brandwonden: direct contact met vloeibare stikstof kan ernstige bevriezingen of cryogene brandwonden veroorzaken.
• Verstikking: vloeibare stikstof kan zuurstof in de lucht verdrijven, wat in besloten ruimtes tot verstikkingsgevaar leidt.
• Drukgevaren: bij het overgaan van vloeibare naar gasvormige vorm zet het gas 700-800 keer uit. Snelle expansie van deze vloeistof naar gas kan drukopbouw veroorzaken, wat mogelijk tot explosies kan leiden als het niet goed wordt ontlucht.
• Brosheid van het materiaal: langdurige blootstelling aan vloeibare stikstof kan materialen broos maken en gevoelig voor scheurvorming.

Van de drie opties heeft productie op locatie het minste risico, aangezien alleen het benodigde volume stikstof of zuurstof ter plaatse wordt geproduceerd bij de druk die de toepassingen vereisen. Dit vermindert drastisch de risico's veroorzaakt door hogedrukcilinders of de lage temperatuur van vloeibare gassen.

Om ongelukken te voorkomen en een veilige werkomgeving te garanderen, is het essentieel om de juiste veiligheidsvoorschriften voor de omgang met stikstof en zuurstof op te volgen om verstikkings- en oxidatiegevaren te voorkomen.

De volgende veiligheidsvoorschriften dienen opgevolgd te worden:

• Ventilatie: gebruik ventilatie bij het hanteren van vloeibare stikstof of werken met stikstofgas in omgevingen zoals musea of bibliotheken die ontvlambare materialen bevatten. Dit helpt de ophoping van stikstof in de lucht te voorkomen en het risico op verstikking te verminderen.
• Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM): draag de juiste PBM, waaronder geïsoleerde handschoenen, veiligheidsbril en gezichtsbescherming. Dit beschermt tegen snelle bevriezing van de huid en het oogweefsel.
• Correcte opslag en hantering: bewaar vloeibare stikstof alleen in goedgekeurde containers die zijn ontworpen voor cryogene vloeistoffen. Sluit vloeibare stikstof nooit af in een goed gesloten container vanwege de drukopbouw.
• Veiligheid van apparatuur: gebruik apparatuur die geschikt is voor de juiste cilinderdruk bij het hanteren van gecomprimeerde stikstof. Bescherm cilinders tegen fysieke schade en zet ze goed vast.

Lees meer over hoe gasopwekking op locatie de risico's in verband met levering vermindert.

Training en voorbereiding van het personeel zijn cruciaal om een veilige werkomgeving te garanderen. Om de veiligheid van stikstof- en zuurstofgassen te bevorderen, met name in culturele ruimten.

Het volgende wordt aanbevolen:

• Train personeel in de gevaren van stikstofverstikking en de juiste hanteringsprocedures.
• Biedt voortdurend voorlichting en bewustzijn over de risico's die gepaard gaan met de omgang met stikstofgas, waaronder bezorgdheid over stikstofgaslekken, stikstoftoxiciteit en stikstofexplosies. en het belang van veiligheidsprotocollen.

Het waarborgen van de veiligheid van stikstof en zuurstof is cruciaal om ongevallen te voorkomen, met name die met stikstofgas en zuurstof, en om een veilige werkomgeving te handhaven. Door de eigenschappen en risico's van deze gassen te begrijpen, de juiste veiligheidsprotocollen te volgen en milieubewakings- en waarschuwingssystemen te implementeren, kunnen we het risico op ongevallen verminderen en een veilige werkomgeving garanderen. Vergeet niet dat veiligheid op het gebied van stikstof en zuurstof ieders verantwoordelijkheid is en door samen te werken kunnen we een veiligere werkplek creëren.