เคล็ดลับความสะอาดของอากาศอัด (Selecting a Compressed Air Filter)

ก่อนจะไปดูว่าไส้กรองอากาศ (Compressed Air Filters) มีกี่ชนิด เรามาทำความรู้จักไส้กรองอากาศกันก่อน ไส้กรองอากาศคืออะไร (Compressed Air Filters)?  คำตอบนั้นง่ายมาก ไส้กรองอากาศ (Compressed Air Filters) เป็นอุปกรณ์ที่เราติดตั้งเสริมเข้าไปในระบบอัดอากาศ  มีหน้าที่ช่วยขจัดสิ่งปนเปื้อนที่คุณไม่ต้องการ รวมถึงสิ่งที่อาจเป็นอันตรายออกจากอากาศอัด ได้แก่ ละออง ไอระเหย หรืออนุภาคต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเป็นอนุภาคของแข็งขนาดเล็ก เช่น ฝุ่น สิ่งสกปรก อนุภาคโลหะจากการกัดกร่อนของท่อ และละอองเกสร ละอองลอย หยดของเหลวขนาดเล็ก เช่น น้ำมันหรือน้ำ และไอระเหยจากของเหลวที่กลายเป็นแก๊ส  ซึ่งความเป็นจริงแล้วจะมีหรือไม่มีก็ได้ แต่หากคุณต้องการอากาศอัดที่สะอาด หรือต้องการยืดอายุการใช้งานให้อุปกรณ์ในระบบอัดอากาศ การใช้ตัวกรองเสริมอีกชั้นจะช่วยเพิ่มความมั่นใจให้ระบบอัดอากาศของคุณ ถือว่าคุ้มค่าและควรติดตั้งอย่างยิ่ง

เมื่อทำความรู้จักกับหน้าที่ของไส้กรองไปแล้ว คราวนี้เรามาดูประเภทของไส้กรองอากาศ (Compressed Air Filters) กันค่ะ การใช้งานอากาศอัดในแต่ละอุตสาหกรรมก็มีข้อกำหนดด้านมาตรฐานความบริสุทธิ์ของคุณภาพอากาศที่แตกต่างกันออกไป บางระดับก็อาจมีสิ่งปนเปื้อนได้แต่ต้องไม่เกินระดับที่ได้ตั้งไว้ เพราะจะทำให้ลมอัดเสียหายและกระบวนการผลิตไม่ปลอดภัย ไส้กรองที่เราใช้ในเครื่องอัดอากาศหรือปั๊มลมนั้นแบ่งออกเป็นสามประเภท ถึงแม้ไส้กรองแต่ละประเภทจะให้ผลลัพธ์ที่เหมือนกันนั่นก็คือช่วยกรองสิ่งปนเปื้อนออกจากอากาศอัด แต่ก็ทำหน้าที่แตกต่างกันออกไป มาดูกันค่ะ: 

• Coalescing filter เป็นไส้กรองที่ใช้สำหรับกรองน้ำและละออง ทำหน้าที่ขจัดของเหลว เช่น น้ำ น้ำมัน และละอองออกจากอากาศอัด จะทำการกักสิ่งปนเปื้อนไว้ในไส้กรองและช่วยป้องกันไม่ให้สิ่งปนเปื้อนกลับเข้าไปในอากาศอัด  แต่ไส้กรองชนิดนี้จำเป็นต้องเปลี่ยนอย่างสม่ำเสมอ มิเช่นนั้นอาจทำให้แรงดันในระบบอัดอากาศลดลงได้ (pressure drop) ข้อดีของไส้กรองชนิดนี้คือช่วยขจัดสิ่งปนเปื้อนได้ดีมาก โดยลดระดับอนุภาคลงเหลือเพียง 0.1 ไมครอนและอนุภาคของเหลวลงเหลือเพียง 0.01 ppm  หากคุณมีงบไม่มากนัก เราขอแนะนำให้คุณใช้ เครื่องดักจับฝุ่นละออง (Mist eliminator) ซึ่งสามารถใช้แทนไส้กรอง Coalescing filter ได้ในกรณีที่คุณต้องการกำจัดเพียงสิ่งปนเปื้อนที่เป็นละออง  แม้ว่าจะไม่สามารถขจัดสิ่งปนเปื้อนอื่นๆ ให้หมดได้ในคราวเดียว แต่ก็มีโอกาสเกิดแรงดันตกน้อยกว่า Coalescing filter (ประมาณ 1 psi) ทำให้ระบบสามารถทำงานได้ในสภาวะแรงดันที่ต่ำ จึงช่วยลดต้นทุนด้านพลังงาน เครื่องดักจับฝุ่นละออง (Mist eliminator) มักนำมาใช้กำจัดของเหลวและละอองที่เกิดจากการคอนเดนเสดในระบบอัดอากาศแบบหล่อลื่นสกรูด้วยน้ำมัน

• Vapor removal filters หรือ Adsorption filter เป็นไส้กรองที่ทำหน้าที่กำจัดสิ่งปนเปื้อนที่เป็นละออง ไอน้ำ หรือไอน้ำมัน ใช้หลักการทำงานคือการดูดซับ โดยทั่วไปแล้วจะขจัดละอองน้ำมันหล่อลื่นโดยใช้เม็ดถ่านกัมมันต์ (activated carbon granules) ผ้าคาร์บอนหรือกระดาษในการดูดซับ ตัวกรองชนิดนี้จะทำงานได้ดีหลังจากผ่านมาจากไส้กรอง Coalescing filter มาแล้ว  เนื่องจากสามารถดักจับและขจัดสารหล่อลื่นที่อยู่ในรูปของก๊าซได้

• Dry particulate filters หรือ Dust removal filter เป็นไส้กรองที่ใช้ขจัดฝุ่นละอองหลังจากลมอัดผ่านเครื่องทำลมแห้งแบบดูดซับความชื้นหรือ Adsorption filter  ซึ่งสามารถนำมาใช้งาน ณ จุดใช้งานได้เลย ไส้กรองชนิดนี้ใช้หลักการทำงานแบบเดียวกับ coalescing filter 

เพื่อให้ลมอัดได้คุณภาพมาตรฐานตามที่กำหนดไว้โดยอุตสาหกรรมการผลิตสมัยใหม่และ ISO8573-1: 2001 อย่างเข้มงวด เราขอแนะนำให้คุณเปลี่ยนไส้กรองอากาศของคุณอย่างน้อยทุกๆ 12 เดือน หากมีสภาพแวดล้อมที่สกปรกหรือความต้องการลมอัดดที่รักษาระดับมาตราฐาน ISO 8573-1 เช่น การใช้งานในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์หรือบริเวณที่มีฝุ่นละอองสูงมากอาจต้องเปลี่ยนแผ่นกรองบ่อยขึ้น ลองตอบคำถามต่อไปนี้ดูจะช่วยให้คุณแน่ใจได้ว่าถึงเวลต้องเปลี่ยนไส้กรองหรือยัง:

• คุณใช้งานไส้กรองนี้มานานแค่ไหนแล้ว หมดอายุหรือยัง?

• คุณเคยทำการตรวจสอบคุณภาพไส้กรองหรือไม่ ลมอัดที่ผลิตได้มีคุณภาพตามที่คุณต้องการไหม?

• มีค่าแรงดันตก (pressure drop) ระดับไหน เกินมาตฐานที่ตั้งไว้หรือไม่? 

• แรงดันตก (pressure drop) ที่เกิดขึ้นเกินกว่าค่าที่โรงงานได้ตั้งไว้หรือไม่?

หากคุณตอบคำถามเหล่านี้ว่า “ใช่” นั่นก็แสดงว่าถึงเวลาแล้วที่ต้องเปลี่ยนไส้กรองใหม่ สิ่งสำคัญเลยในการพิจารณาไส้กรองใหม่คือเรื่องแรงดันตก (pressure drop) และปัญหาคุณภาพของลมอัด เนื่องจากค่าใช้จ่ายด้านพลังงานที่เพิ่มขึ้นจากปัญหาแรงดันตก (pressure drop) อาจมากกว่าการเปลี่ยนไส้กรองใหม่เสียอีก