22 Nisan 2024 Pazartesi
Kullanım noktalarına basınçlı havayı taşımak için farklı malzemelerden yapılmış basınçlı hava boruları vardır. Hangisinin en uygun olduğunu belirlemek için bir değerlendirme yapmak ve bu malzemelerin özelliklerini bilmek gerekir. Günümüzde basınçlı hava dağıtımı için montaj teknisyenlerinin elinde beş tip boru bulunur.
Galvanizli çelik, muhtemelen basınçlı hava taşımada kullanılan en yaygın malzemedir. Montaj teknisyenleri bu malzemeye fazlasıyla aşinadır. Galvaniz kaplama borunun ömrünü uzatır ve paslanmaya karşı korur.
Öte yandan bu tip boru kullanımının bazı dezavantajları da vardır:
- Diğer tüm malzemelerden daha yüksek sürtünme katsayısına sahiptir, bu da ağdaki basınç düşüşünü artırır.
- Korozyona meyillidir. Galvanizleme zamanla bozulur ve kireçler kazalara yol açabilecek tıkanıklıklara neden olur.
- Kesme, dişli açma ve makine kullanımı bilgisi gerektirdiğinden ilgili işlemler kalifiye montaj uzmanları tarafından yapılmalıdır. Kaynak yapılması gerekiyorsa tecrübeli bir kaynakçı tarafından yapılmalıdır.
- Manevra yapmak zordur ve dişli veya kaynak bağlantıları hasar görmeye meyillidir. Ağır bir malzeme olduğu için askıya alma ve sabitleme yöntemlerinde daha fazla direnç gerektirir.
Paslanmaz çeliğin başlıca avantajı, içte veya dışta korozyon veya bozulma riski olmamasıdır.
Bazı endüstriler bu boru tipi için sıkı gereklilikler talep eder. Önerilen boru tipinin SS304L veya SS316L paslanmaz çelik olduğu ilaç endüstrisi, hastaneler, araştırma laboratuvarları, temiz odalar ve sağlık tesislerinde durum böyledir. Ayrıca NFPA, sağlık hizmetleri kuruluşlarındaki vakum uygulamaları için paslanmaz çelik kullanımını onaylamıştır
Alüminyum korozyona karşı dayanıklıdır, hafiftir ve kullanımı kolaydır. Bu borunun diğer avantajları şunlardır:
- İç kısmı pürüzsüz ve korozyona dayanıklı olduğu için basınç kayıpları azalır, dolayısıyla başlatma verimliliği ve dayanıklılık açısından galvanize hava borusunu geride bırakır. Bu nedenle, sahip olma maliyeti diğer materyallerden daha düşüktür.
- Tesisin boyutu büyüdüğünde veya taşınması gerektiğinde boru sistemi kolayca yeniden yapılandırılır.
Bu metal korozyona dayanıklı olup kesilmesi ve kaynak yapılması kolaydır. Hafif olması ve geniş bir aksesuar çeşitliliğine sahip olmasının yanı sıra sıhhi tesisatta da sıklıkla kullanılır.
Dezavantajları:
- Bakırda hem sıkıştırma hem de lehim bağlantı sistemlerinin kurulumu alüminyum sistemlere göre daha fazla zaman ve maliyet gerektirir.
- Alüminyumun neredeyse iki katı genleşme katsayısına sahiptir, bu nedenle büyük kurulumlarda bu sorunu çözmek için daha fazla malzeme gerekir.
Bakır hava boruları, mikroorganizma önleyici özellikleri nedeniyle öncelikle tıbbi uygulamalarda ve kurulum maliyeti nedeniyle küçük çaptaki uygulamalarda kullanılır.
Plastik hava boruları ucuz ve korozyona dayanıklı olmasının yanı sıra kolay monte edilir. Buna karşın basınçlı hava dağıtımında kullanımlarına yönelik bazı kontrendikasyonlar vardır:
- Tüm plastik borular basınçlı hava dağıtımı için uygun değildir. Herhangi bir basınçlı hava uygulamasında PVC boru kullanımı son derece tehlikelidir, ayrıca birçok kuruluş ve üretici tarafından da tavsiye edilmez.
- PVC borunun içinde hava sıkıştırıldığında, boru şişebilir ve yüksek basınç altında patlayarak PVC kalıntılarını kontrolsüz bir şekilde dışarı atabilir.
- Bu tür borular ayrıca zamanla bozulur ve kırılgan hale gelir, eskidikçe kaçak veya patlama olasılığı artar.
- Hem basınçlı hava hem de gazların taşınması için kullanımı, OSHA ajansı (İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı) açısından bir ihlale neden olabilir.
Poliamit borular çoğunlukla birkaç pnömatik aletin bulunduğu küçük atölyelerde kullanılır.
Dayanıklı bir basınçlı hava dağıtma sistemi tasarlarken yapısal mukavemeti, hafifliği ve yüksek korozyon direnci nedeniyle gitgide daha fazla sayıda kuruluş alüminyum basınçlı hava borularını tercih etmektedir. Başlangıçtaki malzeme maliyeti galvanizli boruya göre daha yüksek olsa da montaj işçiliğinden elde edilen tasarruf, malzeme maliyetindeki farkı fazlasıyla telafi eder.
Yağsız kompresör kullanan tesislerde korozyon sorunlarından ve bunun sonucunda akış yönünde kirlenmeden kaçınmak için paslanmaz çelik boru önerilir. Geçmişte paslanmaz çeliğin kaynaklanması, zaman alan ve pahalı bir seçenekti. Oysa günümüzde kurulum maliyetlerini eskisine kıyasla çok daha aşağılara çekebilen paslanmaz çelik basınçlı hava sistemleri mevcuttur.
Basınçlı hava boru hattınızdan en iyi şekilde yararlanmak istiyorsanız sistemin nasıl kurulacağına ilişkin üretici talimatlarına ve tavsiyelerine uymanız önemlidir. Basınçlar ve sıcaklıklar için listelenen tüm teknik özelliklere ve sınırlamalara uyduğunuzdan emin olun.
