Kompresör çalışma basıncı nasıl hesaplanır?

Çalışma basıncını hesaplamak kompresör, sistem dizaynı, borular, valf, kurutucular, filtreler ve diğer yan ekipmanlar ile birlikte ihtiyaç duyulan çalışma basıncının kararlaştırılmasına yardım eder. Farklı ekipman tipleri, aynı sistem içerisinde birbirinden farklı basınçlara ihtiyaç duyabilir. Normal durumlarda, en fazla basınca sahip olan uygulama, gerek duyulan tesisat basıncını belirlemektedir. Bu işlem en olağanıdır. Geri kalan ekipmanlar ise tüketim bölgesinde basınç düşürücü valfler veya regülatörler ile donatılmıştır. Bu bağlamda birçok basınçlı hava ekipmanı, yaklaşık 6 – 7 bar aralığında çalışacak biçimde tasarlanmıştır. Bu sebeple birçok insan sadece en fazla 7 bar basınç ayarına sahip olan bir kompresör makineye ihtiyaç duymaktadır. Çok yaygın olmayan bazı uygulamalar için ise 15 veya 30 bar gibi çok daha fazla bir basınç gerekli olabilir. 

 Kompresör basınç ayarı makinenizden tam verim sağlayabilmeniz bakımından son derece önemlidir. Hava kompresörleri ile alakalı m3/dk birimini de duymuşsunuzdur. Kompresör basınç ayarını gerçekleştirirken m3/dk birimi de oldukça önemli bir işleve sahiptir. M3/dk, bir dakikada m3 cinsinden üretilecek hava hava anlamına gelir. Bu bir kompresörün sağlayabileceği hacim ya da hava akışını ifade etmektedir. Pnömatik makineler özelliklerine göre farklı m3/dk debiye ihtiyaç duyarlar.

Hava kompresörünüzün basınç ayarını belirlerken öncelikli olarak bilmeniz gereken bir diğer birim ise bar birimidir. Bar, yaklaşık olarak deniz seviyesinde atmosferik basınca karşılık gelir. Farklı ülkelerde kullanılan farklı birimler dolayısıyla bazı ülkelerde bar yerine PSI kullanılır. Biz bu yazımızda bar birimini kullanarak kompresör basınç ayarını açıklamayı sürdüreceğiz. Öyleyse şimdi oldukça merak edilen kompresör kaç bar basar sorusunu kısaca cevaplayalım. Çoğu hava kompresörü 5 ila 6 bar gerektirir. Hafif ila orta derecedeki seçeneklerden herhangi bir hava kompresörü ise 6 barı rahatlıkla idare edebilecek güçtedir. Fakat çoğu kişi her zaman kompresörlerinin olması gerekenden çok daha fazla bar vermesini bekler. İşte bu noktada ise aklınızdan çıkarmamanız gereken en önemli şey bar derecesine her zaman sadık kalmak olmalıdır. Yeteri kadar basınç ve debi sağlayamazsanız makineniz düzgün çalışmayacaktır. Olması gerekenden fazla güç uygularsanız da makinenize zarar verebilirsiniz. 

Basınç şalteri genel olarak elinizden biraz daha küçük bir boyutta minik dikdörtgen bir muhafaza bölmesi şeklindedir. Muhafaza bölmesi düz ayarlı olabilir. Aynı zamanda otomatik işlevler gibi çoklu pozisyonlara olanak sağlayan kendisine ait bir anahtara da sahip olabilir. Hava kompresörü basınç şalteri kompresör basınç ayarını düzenleyebilmenize yarar. Bu şalter basınçlı havanın hava tankınıza giriş çıkışını gözlemlemek için hava hatlarını kullanır. Bütün basınç anahtarları kendilerine bir basınç uygulanması halinde tepki verecek şekilde dizayn edilmiş bir ekipmana sahiptir. Bu amaçla kullanılan en popüler ekipman, basınçlı havaya maruz kalması halinde deforme olacak ya da sıkışacak olan diyaframdır. Kompresörünüzün tankındaki hava basıncı yükseldiğinde diyaframın şeklini değiştirebilecek gerekli geri basınç oluşacaktır. Basınç şalterinizin şekli değişip deforme olduğunda, şalter içerisinde bulunan kontak hareketi keser. Bu sayede kompresörün motoruna giden güç akışı durdurulur. Sonuç olarak bu işlem kompresörünüzün tankındaki havayı çok yüksek seviyelerde basınçlandırmasına engel olur. Tankınızdaki hava basıncı yeteri kadar alçaldığında ise membran normal şekline geri dönecektir.

Yazımızda kompresör kaç bar basar sorusuna ışık tutmaya çalıştık ve kompresör basınç ayarı hakkında da önemli bilgiler verdir. Artık kompresör debisinin hesaplanışını anlatmaya başlayabiliriz. Bu hesaplama biraz karmaşık görünebilir. Fakat bir hesap makinesi yardımı ile oldukça kolay bir şekilde hesaplama işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Kompresör debisini hesaplama işlemlerinde kullanabileceğiniz formülü paylaştıktan hemen sonra formülde kullanacağınız değerleri nasıl ölçebileceğinizden adım adım bahsedeceğiz. Hava kompresörü debi hesabının en basit formülü ise şu şekildedir:

m3/dk = m3 biçiminde tank hacmi x döngü halindeki standart basınç x Dakika başı krank sayısı

• Öncelikle tank kapasitesini metre küp biçimine dönüştürün.
•  Sonra da kompresörü başlatın ve tank göstergesindeki yükleme/boşaltma süresini ölçün.
• Kompresörünüzün başladığı zamandan durduğu zamana kadar olan süreyi bir kronometre ile ölçün.
•  Bu süreyi ölçerken tank göstergesini de takip edin. Kompresör başladığında ve durduğunda sahip olduğu bar değerini kayıt altına alın. Bu bar değerini PSI biçimine çevirmek için bir biçim dönüştürücü kullanabilirsiniz.
• Eğer uzun süredir kapalı veya hiç kullanılmamış bir kompresör çalıştıracaksanız zamanlamaları ve ölçüleri kaydetmeden önce tankın bir kereliğine tamamen dolmasını sağlamalısınız.