Giriş koruması (IP) derecelendirmeleri, 72,5 kV’a kadar olan elektrikli ekipmanların muhafazalarının toz ve su gibi yabancı maddelerin girişine karşı ne kadar dayanıklı olduğunu tanımlayan standart bir ölçüttür. Özellikle zorlu koşullarda çalışan kompresörlerde giriş koruması (veya korumanın yokluğu) güvenilirlik, kullanım ömrü ve genel operasyonel verimlilik üzerinde doğrudan etkilidir.
Giriş Koruması (IP) Derecelendirmeleri Nedir?
Uluslararası IEC 60529 standardına göre IP derecelendirmeleri genellikle iki haneli bir rakamdan oluşur:
- İlk hane: katı partiküllere (toz) karşı koruma, 0 (koruma yok) ile 6 (toz geçirmez) arasında değişir.
- İkinci hane: sıvılara (özellikle suya) karşı koruma düzeyini gösterir ve 0 (hiç koruma yok) ile 9 (yüksek sıcaklıktaki güçlü su püskürtmelerine karşı koruma) arasında değişir.
Örneğin, bir IP54 derecelendirmesi…
"5", çalışmayı olumsuz etkileyecek düzeydeki toz girişine karşı koruma sağlandığını gösterir.
"4", herhangi bir yönden gelen su sıçramalarına karşı korumayı ifade eder. IP5X, sıvıya karşı koruma belirtilmeden toza karşı koruma anlamına gelirken; IPX4, toza karşı koruma belirtilmeden sıçramalara karşı korumayı ifade eder.
IP5X, sıvıya karşı koruma belirtilmeden toza karşı koruma anlamına gelirken; IPX4, toza karşı koruma belirtilmeden sıçramalara karşı korumayı ifade eder.
IP standardı dünya genelinde geniş ölçekte kullanılmaktadır, ancak ABD’de, Ulusal Elektrikli Üreticiler Birliği (NEMA) standartları geçerlidir. IP katı ve sıvı girişine karşı korumayı ifade ederken, NEMA girişin yanı sıra korozyon ve diğer unsurlara karşı korumayı da kapsar.
Kompresörler açısından IP derecelendirmeleri neden önemlidir?
Kompresörler genellikle en zorlu ortamlarda çalışır. Bu da toz, yüksek nem ve/veya aşırı sıcaklıklara maruz kalmaları anlamına gelir. Madencilik, inşaat ve diğer açık hava operasyonları gibi sektörlerde bu koşullar neredeyse standarttır.
Kompresörlerde çevresel etkilerden en çok etkilenen iki kritik bileşen, tahrik sistemi (motor ve sıkıştırma ünitesi) ile elektrik panosudur; özellikle değişken hız kontrollü (VSD) kompresörlerdeki invertör veya sürücü kısmı.
Tahrik koruması
Motor ve sıkıştırma elemanından oluşan tahrik sistemi, bir kompresörün temel mekanizmasıdır. Toz ve suya maruz kalmak aşınmayı hızlandırabilir, korozyona neden olabilir, verimliliği düşürebilir ve sonunda mekanik arızaya yol açabilir. En az IP54 gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlanmış kaliteli bir muhafaza, normal endüstriyel çalışmalarda çalışan kompresörler için standarttır. Ancak madencilik sahaları veya şantiyeler gibi daha zorlu koşullar daha güçlü koruma gerektirir. Tüm ortamlarda güvenilir çalışmayı sağlamak için Atlas Copco GA VSD kompresörlerin tahrik sistemleri, IP66 standardına uygun şekilde tasarlanmıştır. Bu da, toz geçirmez olduğu ve herhangi bir yönden gelen yüksek basınçlı su jetlerine karşı koruma sağladığı anlamına gelir.
Elektrik panosu koruması
Elektrik panosu, VSD kompresörlerdeki invertör veya sürücü de dahil olmak üzere hassas bileşenleri barındırır. Bu elektronik bileşenler güçlü bir koruma gerektirir; çünkü toz girişi aşırı ısınma ve kısa devrelere, su ise bileşen arızalarına yol açabilir. Zorlu koşullarda çalışan kompresörlerde sistem güvenilirliğini korumak ve duruşları önlemek için IP54 derecesine sahip kaliteli bir muhafaza gerekli korumayı sağlar. Örneğin, Atlas Copco’nun kendi geliştirdiği invertör Neos Next, standart olarak IP54 derecesiyle sunulur.
Yetersiz IP korumasının etkisi
Kısacası, yeterli IP koruması olmayan kompresörler şu risklerle karşı karşıyadır:
Mekanik arıza ve erken aşınma riski artar.
Bakım maliyetleri yükselir ve daha sık duruş yaşanır.
Kompresör performansının düşmesi nedeniyle sistem verimliliği azalır.
Kompresör üreticileri genellikle yaygın endüstriyel koşullara uygun IP derecelendirmeleri sunar. Ancak madencilik, denizcilik veya açık hava operasyonları gibi daha zorlu çalışma alanlarında artan çevresel riskleri en aza indirmek için daha yüksek koruma sınıflarına sahip kompresörler tercih edilmesi gerekir.
IP Derecelendirmelerinin Seçim Kriteri Olarak Kullanılması
Özellikle zorlu ortamlarda çalışacak yeni bir kompresör arayışında olan kullanıcılar için IP derecelendirmeleri kritik bir seçim kriteridir. Doğru IP derecesi, çevresel koşulların yüksek operasyonel risk taşıdığı durumlarda bile, daha dayanıklı ve güvenilir bir performans sunarak yatırımınızı güvence altına alır.
