Basınçlı hava kirliliğinin başlıca türleri nelerdir?

Ortam havasında bir de nem bulunur. Basınçlı hava boruları sisteminin girişinden su buharı formunda girer. Bu su buharı, toplam hacim bakımından basınçlı havadaki en belirgin kirleticidir ve hava sisteminde bulunabilecek sıvı kirliliğinin büyük bir kısmını oluşturur. 

Su içeriği, çiylenme noktasına göre ölçülür. Bu, nem yoğuşmadan önce basınçlı havanın su buharı içeriğini taşıyabildiği sıcaklıktır. 

Nem giderilmezse pnömatik ekipmanın kullanım ömrü korozyon nedeniyle kısalabilir. Ayrıca, bakteri oluşumuna yol açabilir ve bu da nihai ürünlerin kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu, özellikle yiyecek-içecek ve ilaç sektörlerindeki uygulamalarda sorun teşkil eder. 

Hava kalitesi bazı prosesler için o kadar önemli olmasa da bakteri oluşumunun özellikle zararlı olacağı yiyecek-içecek ve ilaç sektörlerindeki uygulamalar için çok önemlidir.  

Basınçlı havadaki yağ miktarı makinenin tipi, tasarımı, yaşı ve durumu gibi çeşitli etkenlere bağlıdır. Bu açıdan bakıldığında temelde iki tip kompresör vardır: sıkıştırma bölmesinde yağ ile çalışanlar ve yağ olmadan çalışanlar. Yağlı kompresörlerde yağ, sıkıştırma sürecine dahil olur ve (tamamen veya kısmen) basınçlı havanın da içindedir. Ancak modern, yağlı pistonlu ve vidalı kompresörlerde yağ miktarı son derece düşüktür.
 Bu durumda bu, sıkıştırma kirleticisi olarak da bilinir. 

"Dağıtım sistemi kirleticileri" adı verilen maddeler vardır. Bunlar, basınçlı hava akışına giren dağıtım borularından gelen pas parçacıklarını içerebilir. 

Her şey, sıkıştırılması gereken ortam havasıyla başlar. Tipik bir endüstriyel ortamdaki hava, metreküp başına 140 milyondan fazla kir parçacığı içerebilir. Bu kirleticiler, hava sıkıştırıldığında hava basıncı artışı doğrultusunda yoğunlaşır.
Bu, basınçlı havanın kat kat fazla kir parçacığı içerebileceği anlamına gelir. Ne yazık ki çoğu o kadar küçüktür ki (iki mikronun altında) giriş filtresi bunların yalnızca %20'sini temizler. 

Basınçlı havayı kirleten kirleticilerin %80'inden fazlasının boyutu 2 µm altındadır ve bu nedenle kolayca kompresörün giriş filtresinden geçebilir. Parçacıklar bu noktadan sonra boru sistemine dağılır ve su, yağ kalıntıları ve boru içindeki birikintiler ile karışır. Bu da mikro organizmaların büyümesine neden olabilir. Doğrudan kompresörün çıkışına takılan bir filtre bu riskleri ortadan kaldırabilir.

Yine de, saf bir basınçlı hava elde etmek için filtreden sonra bakteri büyümesi tam olarak kontrol altında olmalıdır. Gazlar ve aerosol birden fazla filtreden geçtikten sonra bile damlacıklara dönüşebileceği için (konsantrasyon veya elektrik yükü ile) bu karmaşık bir durumdur. Mikro organizmalar çoğalarak filtre çeperlerini aşabilir ve bu nedenle filtrenin giriş ve çıkış taraflarında aynı konsantrasyonda bulunurlar.

Mikro organizmalar aşırı derecede küçüktür ve bunlar arasında bakteriler, virüsler ve bakteriofajlar bulunmaktadır. Bakteriler genellikle 0,2 µm ile 4 µm arasında, virüsler 0,3 µm ile 0,04 µm kadar düşük boyutlar arasında olabilir. 1 µm altında çapı olan kirlenmeler ve dolayısıyla mikro organizmalar, kompresörlerin giriş filtresinden kolayca geçebilir. Bu mikro organizmalar, boyutlarına rağmen çoğu sektörde ciddi bir soruna neden olur çünkü "yaşayan" organizmalar olarak doğru koşulları bulduklarında serbest bir şekilde çoğalabilirler. Araştırmalar, mikro organizmaların nem oranı yüksek olan (%100) kurutulmamış hava içeren basınçlı hava sistemlerinde çok hızlı yayıldığını göstermektedir.

Yağ ve diğer kirleticiler besin görevi yapar ve mikro organizmaların hızla çoğalmasını sağlar. En etkili işlem, havayı kurutarak bağıl nem oranını %40 altına indirmek (bunu herhangi bir kurutucu tipi ile sağlayabilirsiniz) ve sisteme steril bir filtre takmaktır. Steril filtre, makine içinde buhar ile sterilizasyona izin veren veya kolayca açılabilen bir filtre muhafazası içine takılmalıdır. Hava kalitesini yüksek tutmak için sık sık sterilizasyon yapılmalıdır.

Kirleticiler üretiminize başlıca üç şekilde zarar verebilir.
Özellikle: 

• Basınçlı hava sisteminizin performansını düşürebilir

• Hava ile çalışan ekipmanlarınızı olumsuz etkileyebilir

• Nihai ürünlerinizin bütünlüğünü ve kalitesini etkileyebilir  

Her biri sisteminizi olumsuz yönde etkileyebilir. Bir araya geldiklerinde ise etkileri çok daha kötü olabilir. Örneğin, basınçlı havadaki yağ ve nem, giriş havasındaki mikroorganizmaların büyümesine ve çoğalmasına yol açabilir.  

Bu ciddi bir zorluk yaratır. Sonuçta, bir metreküp ortam havası tozdan bakteri, virüs ve bakteriyofaj gibi mikroorganizmalara kadar 140 milyondan fazla parçacık içerebilir. Hatta o kadar küçüktürler ki (mikroorganizmalar 0,04 µm ile 4 µm arasında değişir) giriş filtresi tarafından yakalanamazlar. 

Canlı organizmalar olduklarından, kurutulmamış basınçlı hava gibi uygun koşullarda katlanarak çoğalırlar.
Bu özellikle yiyecek-içecek, tıp ve ilaç sektörleri için kötüdür. Bakteri ve mantar gibi mikroorganizmaların gıda ve ilaçları kontamine etmesinin felaket sonuçları olabilir.