Sesi yükseltmeyin
Bu sayfaya geldiğinize göre basınçlı havanın öneminin farkındasınızdır. Dünyanın her yerinde kompresörler son derece çeşitli uygulamalarda ve endüstrilerde kullanılmaktadır. Ne yazık ki kompresörler bir hizmet olarak büyük değer görse de gürültü gibi ciddi bir dezavantaj sunar. Gürültünün tek bir nedeni yoktur. Ancak başlıca neden ya da en büyük suçlu sürtünmedir. En sevdiğiniz heavy metal grubu gibi burada da ne kadar çok hareketli parça varsa o kadar yüksek ses çıkar. Denkleme bir de dizel motor ekleyince dB'ler daha da yükselir.
Ancak tüm suçu kompresörlere yükleyemeyiz. Bu gürültülülüğe çevre de etki etmektedir. Beton zeminler, açık alanlar ve çok daha fazlası gürültüyü arttırabilir. "Gürültü derken neyi kastediyorsunuz?" derseniz gerçekten yüksek seviyeleri kastediyoruz,. Peki "gürültü" nasıl belirlenir? Ses yoğunluğu desibel veya dB cinsinden ölçülür ve güç seviyesi veya basınç seviyesi olarak gösterilebilir. Her biri farklı durumlarda kullanılır. Hesaplama modellerinde ses gücü, çevre üzerindeki etki için kullanılır. Ses basıncı ise bir nesne üzerindeki, çoğu zaman da operatör üzerindeki etkiyi göstermek için kullanılır. Hesaplamaya başladığımızda ses logaritmik bir ölçekte ölçüldüğünden durum biraz kafa karıştırıcı olabilir. Bu, ses gücü açısından 103 dB'lik bir ses seviyesinin 100 dB'lik bir ses seviyesinden iki kat yüksek olduğu (2 kat daha fazla enerji) anlamına gelir. Ancak ses basıncı açısından, iki kat daha fazla basınç ölçmek için 6 dB yükseltmeniz gerekir. Bunun yanı sıra, tipik bir insanın gürültü seviyesinde algıladığı iki katına çıkma, tamamen başkadır.
Gürültü zarar verir
Birçok çalışma, yüksek seslerin iş tatminini olumsuz etkilediğini ve iletişimdeki azalma nedeniyle üretkenliğe zarar verdiğini göstermiştir. Üstelik gürültü sinir bozucudur. Diğer yandan, kentsel inşaat sahaları için gürültü (kirliliği) bakımından uygulanan resmi düzenlemeler (yerel ve bölgesel) giderek daha katı hale gelmektedir. Çözüm mü? Elektrik tahrikli kompresörler. Neyse ki Atlas Copco Rental bir süredir "elektrikliye geçiyor".
Daha fazla elektrik, daha az gürültü
Kulak koruması (biraz) işe yarasa da esas altın çözüm değildir. Peki çözüm nedir? Elektrik tahrikli kompresörler gürültüye neden olan çok önemli bir unsuru, motoru ortadan kaldırmaktadır. VSD/VSD+ teknolojilerinin gürültü azaltmadaki etkisi büyüktür. Ancak bu elbette gürültüyü etkileyen tek hareketli parça değildir. Vidalı hava kompresörlerinin ses düzeyi daha düşüktür. Daha az hareketli parça, daha az gürültü demektir. Şimdi muhtemelen iki sorunuz olacak:
VSD teknolojisi nedir?
Değişken hızlı ünite (VSD), hız kontrol üniteli veya frekans kontrollü kompresör, motor devrini hava ihtiyacına göre otomatik olarak ayarlar. "Boşta çalışan kompresör" ya da "yük/boş kompresörü" olarak da adlandırılan sabit hızlı kompresör ise ya tam güçte ya da kapalı durumdadır.
Bir otomobil ile karşılaştırırsak "boşta çalışan kompresör" saatte 100 km hız ile gider ya da hiç gitmez. Uygulama ihtiyacı tam yüklü veya yüksüz basınçlı hava beslemesiyse bu durum sorun yaratmaz, ancak çoğu uygulamada durum böyle değildir. Hava ihtiyacı değişkendir ve bu durumda sahneye VSD kompresör çıkar.
Değişken Hızlı Üniteli kompresör, motor ve element devrini ihtiyaca uyacak şekilde düzenler. Bunun sağladığı bariz avantaj ise şudur: Değişken hızlı ünite yalnızca gerekli hızda çalışarak önemli miktarda enerji tasarrufu sağlar. Boşta çalışan bir kompresörle karşılaştırıldığında VSD ortalama %35, GA VSD+ ise ortalama %50 enerji tasarrufu sağlar. Atlas Copco Rental Kapsamlı Çözümünden yalnızca geçici olarak yararlanıyor olsanız bile bu tasarruflar fark yaratır.
Vidalı hava kompresörü nasıl çalışır?
Vidalı hava kompresörü, iki tip pozitif deplasmanlı gaz kompresöründen biridir. Havayı sıkıştırmak için gereken basıncı oluşturmak üzere iki rotor kullanılır. Bunlar, kullanımı ve bakımı en kolay hava kompresörü tiplerinden biridir.
Diğer pozitif deplasmanlı kompresör tipi, pistonlu kompresördür.
Pozitif deplasmanlı kompresörlere eşdeğer olan bu kompresörler, santrifüj kompresörler gibi dinamik kompresörlerdir. Pozitif deplasmanlı kompresörler, gazı yüksek basınç altındaki bir bölmeye iterek havayı sıkıştırırken, santrifüj kompresörler mekanizma içindeki havayı hızlandırarak bunu yapar.
Vidalı kompresörün temel parçaları, birbirine zıt yönlerde dönen erkek ve dişi rotorlardır. Bu, rotorlar ile muhafazaları arasındaki boşluk azaldıkça sıkışan havayı içeri çeker.
Her bir vida elementi uzunluğuna, vida hatvesine ve tahliye portunun şekline bağlı olan sabit, yerleşik bir basınç oranına sahiptir.
Gürültü yapmayalım
Filomuzun doğru teknolojilere sahip olduğunu ve kağıt üstünde "kulağa" harika geldiğini ortaya koyduk. Peki ya rakamlar? Daha önce de belirttiğimiz gibi, ünitenin konumu gibi hesaba katamayacağımız değişkenler de vardır. Üretim tesisinizde bir konser alanının akustiği varsa burası her zaman gürültülü olacaktır. Ancak özel Atlas Copco Rental ünitelerinden birkaç önemli noktayı sunalım. Hayır, bir dakika. Önce sertifikasyondan bahsedelim.
ISO 2151:2004 sertifikası nedir?
ISO 2151:2004, seyyar ve sabit kompresörlerden ve vakum pompalarından gelen gürültü emisyonunun ölçümü, belirlenmesi ve beyan edilmesi için yöntemler belirler. Ölçümlerin yapılması gereken montaj, yükleme ve çalışma koşullarını belirtir. Ayrıca belirtilen yük koşulları altında ses gücü seviyesi olarak ifade edilen gürültü emisyonunun ve belirtilen yük koşulları altında çalışma istasyonundaki emisyon ses basıncı seviyesinin ölçümünü veya belirlenmesini içerir.
Bu, çeşitli gaz türlerine yönelik kompresörler, yağ enjeksiyonlu hava kompresörleri, yağ akışlı hava kompresörleri, su enjeksiyonlu hava kompresörleri, yağsız hava kompresörleri, tehlikeli gazların kullanımına yönelik kompresörler (gaz kompresörleri), oksijen kullanımına yönelik kompresörler, asetilen kullanımına yönelik kompresörler, yüksek basınçlı kompresörler (40 bar/4 MPa üzeri), düşük giriş sıcaklıklarında (yani 0°C'nin altında) uygulamaya yönelik kompresörler, büyük kompresörler (1 000 kW'nin üzerinde giriş gücü), taşınabilir ve kızağa monte hava kompresörleri ve 2 bar/0,2 MPa veya daha düşük uygulamalarda döner pozitif deplasmanlı blower'lar ve santrifüj blower'lar ve aspiratörler için geçerlidir. İzin verilen maksimum çalışma basıncı 0,5 bar/0,05 MPa'dan az olan, asetilen haricindeki gazlara yönelik kompresörler, soğutma sistemlerinde veya ısı pompalarında kullanılan gazlı tip kompresörler veya seyyar el kompresörleri için geçerli değildir.
Kaynak: iso.org
Bunu geride bıraktığımıza göre şimdi karşımızda iki farklı uç var. Seyyar bir E-Air küçük kompresör ve büyük bir Full-Feature kompresör. Boyut, uygulama ve ses açısından çok farklı iki makine. Gerçekten öyle mi?
- E-Air H250 VSD: 1 m'de 75 dB(A)
- ZT 160 VSD FF: 1 m'de 76 dB(A)
Çok farklı iki uygulama için üretilmiş bu çok farklı iki ünitenin markamız dışında ortak bir noktaları daha var. İkisinin de gürültü seviyeleri, sıradan bir sohbet ile mutfak blender'ı arasında bir yerde. Dizel modellerle karşılaştırıldığında durum nasıl? Bu üniteler, aynı mesafe parametreleri altında, üç basamaklı sayılara yakın veya bunların üzerinde.
Güç ve basınç
Keşke bu kadar basit olsaydı… Şu ana kadar sese daha basit şekilde göz attık. Temel bilgilere baktık, diyelim. Ancak sesle ilgili çok daha fazla detay vardır. Gürültü deyip geçemeyiz. Dikkate alınması gereken birçok terminoloji ve açıklama vardır:
Ses basıncı seviyesi nedir?
Bunlar, havada ses dalgalarının oluşturduğu basınç değişimleridir. Biz insanların duyabileceği en düşük ses basıncına "işitme eşiği" denir. En yüksek değer "acı eşiği"dir.
Ölçüm birimi: Pa (Pascal)
Ses gücü seviyesi nedir?
Ses gücü, bir kaynak tarafından oluşturulan toplam akustik enerjidir.
Ölçüm birimi: W (Watt)
Ses yoğunluğu seviyesi nedir?
Belirli bir alandan bir yöne ses akışıdır.
Ölçüm birimi: dB (Desibel)
Kulağa benzer gibi gelse de bunlar üç farklı terimdir. Amaç kelime oyunu yapmak değil. Bir benzetme yapalım. Isı iyi bir örnek olabilir. Bir ısıtıcı ısı üretir ve bu ısı odaya yayılır. Bir odadaki her konumda belirli bir sıcaklık seviyesi vardır. Bu, derece cinsinden ölçülür. Ses için de aynı durum geçerlidir.
Ses basıncı duyarız ancak bir kaynağın gücü buna neden olur. Örneğin, odadaki ısıtıcı saatte belli bir miktar ısı üretir. Bu değer Watt cinsinden ölçülür. Ses gücü de bir nevi aynı prensibe sahiptir. Sesin gücü, sesi üreten nesnenin bir özelliğidir. Bu da Watt cinsinden ölçülür…
Şimdi ısı odanın içinde gezinmeye başlar. Isı akışının bir yönü ve sıcaklığı vardır. Ses yoğunluğunun da bir seviyesi ve yönü vardır. Isıtıcıdan uzaksanız ısının size ulaşması daha uzun sürer ve ulaştığında da o kadar sıcak değildir. Tıpkı ses gibi.
A tamamdır
Fark ettiyseniz daha önce E-Air ve ZT'den bahsederken dB(A) kullandık. Bu A nereden geliyor? dB(A) kullanıldığında ölçüm, işitme duyumuzu farklı ses frekanslarına göre değerlendirecek şekilde ayarlanmıştır. İşitme kaybı riskiyle daha fazla ilişkili olduğu düşünülerek dB(A) ölçümünü tercih eden düzenleyici ilkeler uygulamaya konmuştur. İşitme kaybına ve gürültüye maruziyetine karşı işçi koruması, AB tarafından düzenlenmektedir.
2003/10/EC Direktifi nedir?
Amaç
Bu Direktifin amacı, işçilerin sağlıklarına ve güvenliklerine yönelik olarak, gürültüye maruz kalmaktan kaynaklanan veya kaynaklanabilecek olan risklerden ve özellikle işitme riskinden korunması için minimum gereklilikleri belirlemektir.
Tanımlar
Direktif; en yüksek ses basıncı, günlük gürültü maruziyeti seviyesi ve haftalık gürültü maruziyeti seviyesi gibi risk öngören faktörler görevi gören fiziksel parametreleri tanımlar.
Günlük ve haftalık gürültü maruziyet seviyesinin yanı sıra en yüksek ses basıncı bakımından maruziyet sınır değerlerini ve maruziyet etkin değerlerini belirler. 87 desibel olarak sabitlenen maruziyet sınır değerleri, işçilerin giydiği kişisel koruyucu ekipmanların (kulak koruyucularının) sağladığı azaltmayı göz önünde bulundurmalıdır. Maruziyet etkin değeri 80 desibel (alt değer) ve 85 desibel (üst değer) olarak sabitlenmiştir.
İçindekiler
İşveren, işçilerin maruz kaldığı gürültüye maruz kalma seviyesini değerlendirecek ve gerekirse ölçecektir. Bu işlem, Çerçeve Direktifi 89/391/EEC'de belirtilen yükümlülükler uyarınca yapılmalıdır. Risk değerlendirmesinin sonuçları uygun bir ortama kaydedilmeli ve düzenli olarak güncel tutulmalıdır. Risk değerlendirmesi, özellikle de güncelliğini yitirmesine yol açabilecek önemli değişiklikler olmuşsa veya sağlık gözetiminin sonuçları, bunun gerekli olduğunu gösterirse düzenli olarak güncellenecektir.
İşveren, risk değerlendirmesini yaparken maruz kalma seviyesi, türü ve süresi, maruz kalma sınırı/etkin değerleri, çalışanın belli bir hassasiyetinden yayılan sağlık etkileri, diğer risklerle (ototoksik maddeler, titreşimler) etkileşim, sorumluluğu altındaki normal çalışma saatlerinin ötesinde gürültüye maruz kalma ve çalışma sırasında uyarı sinyallerinden kaynaklanan gürültü durumlarına özellikle dikkat etmelidir.
Gürültüye maruz kalmaktan kaynaklanan riskler ortadan kaldırılacaktır veya en aza indirilecektir. Gürültüye maruz kalmaktan kaynaklanan risklerin azaltılması, 89/391/EEC sayılı Direktifte belirtilen, gürültüye daha az maruz kalınmasını gerektiren çalışma yöntemleri veya ekipmanlar, ekipmanın doğru kullanımına ilişkin talimatlar, teknik önlemler (koruma, gürültü emici kaplamalar) veya maruz kalma süresini ve yoğunluğunu azaltmak için organizasyonel önlemler gibi genel önleme ilkelerine dayalı olacaktır.
Risk başka yollarla engellenemezse işverenin 89/656/EEC sayılı Direktif uyarınca uygun kişisel koruyucu ekipman (kulak koruyucuları) sağlaması gerekmektedir.
Maruziyet sınırı değerleri aşılmamalıdır. Bu değerlerin aşılması durumunda işverenin maruziyeti azaltmak için derhal yeterince önlem alması gerekir.
İşveren, iş yerinde gürültü kaynaklı risklere maruz kalan çalışanların ve/veya temsilcilerinin Direktifin 4. Maddesinde sağlanan risk değerlendirmesinin sonucu ile ilgili gerekli bilgi ve eğitimleri almasını sağlayacaktır.
Üye Devletler, çalışanlarda uygun şekilde sağlık gözetimi sağlamak için (işitme fonksiyonunun korunması) hükümler benimsemelidir.
Kaynak: Avrupa İş Güvenliği ve Sağlığı Ajansı
Kulağa pek sorunmuş gibi gelmiyor
Sonuç olarak, elektrik kullanmanın pek çok faydası vardır ancak gürültü kirliliğinin azalması, büyük ihtimalle en çok göz ardı edilen faydadır. Kişisel sağlık ve refahın korunmasındaki sürekli artışla elektrik tahrikli üniteler, daha çevreci bir çözüm olmanın yanı sıra başka bir büyük fayda da sunmaktadır.
Atlas Copco olarak 1873'ten beri endüstriyel fikirleri iş alanları için son derece önemli faydalara dönüştürüyoruz. Müşterilerimizi dinleyip onların ihtiyaçlarını öğreniyor, geleceği düşünerek değer ve yenilik sunuyoruz.Harika fikirler sürdürülebilir gelişimi destekler. Atlas Copco Specialty Rental olarak müşterilerimizle birlikte çalışarak en son teknoloji ürünü geçici hava, debi, buhar ve azot çözümlerini sunuyoruz. İşlerine tutkuyla bağlı uzmanlarımız uygulama ve ekipman konularında engin bilgi ve birikime sahiptir. Müşterilerimizi anlıyoruz ve her sektörde gerek acil durumlar gerekse planlı projeler için kapsamlı çözümler sunuyoruz. Merkezi Belçika'nın Boom şehrinde bulunan Enerji Tekniği iş koluna bağlıyız ve dünya çapında farklı markalar altında uzman kiralama çözümleri sunuyoruz.