Sıkma sistemleri için kalibrasyon standartlarına ilişkin temel rehber

Kalibrasyon standartları, doğru ve tutarlı sonuçlar verdiklerinden emin olmak için aletlerin ve ekipmanların nasıl kalibre edilmesi gerektiğini tanımlayan resmi, belgelenmiş gerekliliklerdir. Çoğu durumda bu gereklilikler daha geniş kalite yönetim standartlarının bir parçasıdır. Örneğin, ISO 9001, kalibrasyonun önemli unsurlardan biri olduğu tutarlı kaliteye odaklanır. Kalibrasyon standartlarına uymak ve uygun dokümantasyon yoluyla uyumluluğu kanıtlamak çok önemlidir. Güvenliği, ürün kalitesini kanıtlama yeteneğini ve hatta bazı durumlarda yasal ticaret hakkını doğrudan etkiler.

Tanınmış standartlara göre kalibre edilen ekipmanlar, ölçümlerin nitelikli personel tarafından tanımlanmış, tekrarlanabilir ve kontrollü koşullar altında yapılması sayesinde güvenilir sonuçlar sunar. Bu güvence, yalnızca akredite kalibrasyon sağlayıcılarının zorunlu kılınmasıyla sağlanabilir. Örneğin, ISO/IEC 17025 standardı, kalibrasyon çalışmalarının ilgili amaç için resmi olarak akredite edilmiş bir laboratuvarda yapılması gerektiğini belirtir. Bu sayede sonuçlar yalnızca doğru olmakla kalmaz, aynı zamanda ulusal veya uluslararası standartlara izlenebilir hâle gelir ve sektörler genelinde, sınırların ötesinde güven oluşturur. 

Kalibrasyon standartları, kalibrasyonun nerede yapıldığına bakılmaksızın ölçümlerin güvenilir olmasını sağlamak için vardır. Zamanla aletler ve ölçüm ekipmanları; aşınma, çevresel faktörler ve kullanım nedeniyle ilk doğruluklarından kaçınılmaz olarak sapar. Standartlar olmadan bu sapmayı doğrulamanın veya düzeltmenin güvenilir bir yolu olmaz ve bir tesiste yapılan ölçümün başka bir tesiste tekrarlanabilir olduğuna dair garanti verilemez.

Kalibrasyon laboratuvarları, ölçümlerinin doğruluğunu, güvenilirliğini ve izlenebilirliğini sağlamak için belirli standartlar altında çalışmalıdır. ISO/IEC 17025, kalibrasyon laboratuvarları için yeterlilik ve kalite gereksinimlerini tanımlayan uluslararası kabul görmüş bir standarttır. Bu standarda göre akreditasyon, laboratuvarın en yüksek yetkinlik seviyesine ve sıkı teknik ile yönetim kriterlerine sahip olduğunu göstererek üretilen sonuçlara güven sağlar.

Otomotiv sektöründe IATF 16949 standardı, mümkün olan her durumda kalibrasyonun ISO/IEC 17025 akreditasyonuna sahip laboratuvarlar tarafından yapılmasını şart koşar. Bu standarda uyum, tedarikçilerin sektör beklentilerini karşılamasını, ürün kalitesini korumasını ve tedarik zinciri boyunca tutarlı ve izlenebilir ölçümleri desteklemesini sağlar. 

Kalibrasyon laboratuvarı gerekliliklerine ek olarak, alet kalibrasyonu için de çeşitli standartlar bulunmaktadır.  ISO 6789-2,  üretimde kullanılan tork anahtarları (elektronik, kadranlı ve click tipleri dâhil) için akredite bir kalibrasyon standardıdır. ISO 5393 ise endüstriyel montaj sektörü için kritik bir uluslararası standarttır ve dişli bağlantı elemanlarını sıkan güç kontrollü montaj aletlerinin performansını değerlendirmek için bir test yöntemini tanımlar. Sürekli tork uygulayan, pnömatik veya elektrikli (bataryalı dahil) tüm güç kaynaklarına sahip aletler için geçerlidir. Kontrollü test yöntemleri ve prosedürler sayesinde ISO 5393, üreticilerin ve kullanıcıların alet doğruluğunu ve güvenilirliğini değerlendirmesine olanak tanır; ürün kalitesini güvence altına alır ve üretim ortamlarında proses kontrolünü destekler.

Bazı pazarlarda, akredite alet kalibrasyonu tanımı farklılık gösterebilir. Bu durumlarda kalibrasyon hizmet sağlayıcıları, VDI/VDE 2645-2 standardına göre akredite Makine Yeterlilik Testi (MCT) gerçekleştirebilir. Bu Alman standardı, özellikle endüstriyel sıkma uygulamalarında kullanılan güç kontrollü montaj aletleri için MCT prosedürlerini tanımlar. Standart, yalnızca genel makine yeterlilik testlerini değil, aynı zamanda belirli bir üretim uygulamasına özel testlerin nasıl yapılacağını da açıklar. Bu sayede MCT, ya tüm aleti sertifikalandıracak şekilde ya da yalnızca belirli bir uygulama için gerçekleştirilebilir. Ayrıca bu standart, torka ek olarak açının uygulanmasını da kapsayarak alet performansının kapsamlı bir değerlendirmesini sunar.

Kalite güvence ekipmanlarının kalibrasyonu da yerleşik endüstri normları ve standartlarına uygun olmalıdır.EURAMET/cg-14, kalite kontrolünde kullanılan tork dönüştürücüler için yaygın olarak benimsenmiş akredite kalibrasyon standardıdır. Çoğu pazarda, akredite kalite güvence kalibrasyonları için bu prosedüre dayanan ulusal standartlar uygulanır. Alman DIN 51309 ve İngiliz BS 7882, EURAMET/cg-14 esas alınarak geliştirilmiş yaygın standartlardandır.

Buna ek olarak, kalite güvence ekipmanlarının açı kalibrasyonu için VDI/VDE 2648-1 ve VDI/VDE 2648-2 yaygın olarak kullanılmaktadır. Aslen Alman standardı olmalarına rağmen, şu anda uluslararası bir muadili bulunmadığından küresel ölçekte uygulanmaktadır. Bu standartlar birlikte, sektörler genelinde kalite güvence ekipmanlarının güvenilir, izlenebilir ve tutarlı performans göstermesini sağlayarak üreticilere sıkma proseslerinin en yüksek doğruluk gerekliliklerini karşıladığına dair güven verir.