Ngày 24 tháng 7 năm 2025
Phân biệt áp suất tuyệt đối và áp suất tương đối
Áp suất tuyệt đối, áp suất tương đối là gì? Khi nào nên dùng áp suất tương đối thay vì áp suất tuyệt đối?
Nếu bạn đang tìm cách đo áp suất chính xác cho hệ thống khí nén của mình, việc xác định đúng loại đơn vị áp suất là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Trong bài viết này, Atlas Copco sẽ giúp bạn so sánh hai chuẩn áp suất phổ biến nhất, đồng thời phân tích các ứng dụng cảm biến áp suất, đơn vị bar và cách tranh sai lệch khi đọc giá trị thiết bị.
Làm sao để phân biệt áp suất tuyệt đối và áp suất tương đối
Việc xác định bạn nên đo áp suất tương đối hay áp suất tuyệt đối không chỉ là một bước kỹ thuật đơn giản mà còn quyết định độ chính xác của toàn bộ phép đo. Chỉ cần chọn sai chuẩn tham chiếu, kết quả có thể chênh lệch đến 1 bar - một sai số không hề nhỏ và có thể ảnh hưởng lớn tùy vào hoàn cảnh sử dụng.
Áp suất tương đối (Gauge pressure) là loại áp suất được sử dụng phổ biến nhất hiện nay vì nó lấy áp suất khí quyển làm giá trị cơ sở. Khi một buồng khí được xả ra, nó sẽ tự động cân bằng với áp suất khí quyển. Điều này có nghĩa là không cần phải trừ đi áp suất khí quyển để đo sự thay đổi áp suất, giúp áp suất tương đối trở thành điểm tham chiếu tự nhiên cho hầu hết các quy trình và kiểm tra.
Áp suất tương đối, còn được gọi là áp suất hiệu dụng (effective pressure), thường được ký hiệu bằng các đơn vị như barg và psig (hoặc bare và psie).
Áp suất tuyệt đối (Absolute pressure) ít được sử dụng làm giá trị tham chiếu hơn vì nó luôn được đo so với chân không tuyệt đối (tức áp suất bằng 0). Do đó, các ứng dụng sử dụng áp suất tuyệt đối thường mang tính chuyên biệt hơn. Ấp suất tuyệt đối thường được ký hiệu bằng đơn vị bara và psia.
Thông thường nếu bạn muốn đo bất kỳ loại áp suất nào bị ảnh hưởng bởi áp suất khí quyển, bạn sẽ sử dụng áp suất tương đối là giá trị tham chiếu để thấy được áp suất tổng trừ đi áp suất khí quyển . Cách đo này thường được áp dụng, chẳng hạn, để đo áp suất đầu ra của máy nén khí.
Ngược lại, nếu bạn muốn đo những loại áp suất không bị ảnh hưởng bảo áp suất khí quyển, bạn sẽ sử dụng áp suất tuyệt đối làm giá trị tham chiếu ví dụ điển hình là khi kiểm tra rò rỉ của một thùng kín, cứng và hoàn toàn không tiếp xúc với môi trường bên ngoài.
Sự chênh lệch giữa đơn vị bar gaughe và bar absolute luôn bằng với áp suất khí quyển.
Loại áp suất |
Viết tắt
|
Mốc đo |
|||
---|---|---|---|---|---|
Áp suất tuyệt đối |
bara |
Tính từ chân không |
|||
Áp suất tương đối |
barg |
Tính từ khí quyển |
|||
Bảng so sánh áp suất tuyệt đối và áp suất tương đối |
Trong ngành công nghiệp khí nén, áp suất tương đối là loại phổ biến nhất vì khả năng dễ đọc dễ hiểu trong môi trường làm việc thực tế. Đồng hồ áp suất gắn trên máy nén khí thường hiển thị áp suất vượt trội hơn áp suất khí quyển, gọi là barg.
Giả sử bạn có một máy nén khí được thiết lập để cung cấp áp suất 7 bar.
- Giải thích: Con số 7 bar có nghĩa là áp suất nén cao hơn áp suất khí quyển 7 bar(g). Nếu áp suất khí quyển khoảng 1 bar, thì: Áp suất tương đối trong hệ thống là
7 bar(g) + 1 bar (khí quyển) = 8 bar(a)
- Tại sao dùng áp suất tương đối?
- Vì hầu hết thiết bị và công nhân kỹ thuật chỉ quan tâm đến mức áp suất vượt mức môi trường - ví dụ, để biết áp suất đang đủ để vận hành máy, thổi bụi, cấp nguồn cho hệ thống khí nén.
- Thiết bị rẻ hơn, dễ lắp đặt, bảo trì đơn giản.
- Lưu ý: Nếu không quy đổi đúng giữa áp suất tương đối và tuyệt đối, có thể gây hiểu lầm, nhất là khi dữ liệu đầu ra được dùng để thiết lập ngưỡng cảnh báo hoặc tính toán lưu lượng khí.
Giả sử bạn đang thực hiện kiểm tro rõ rỉ (leak test) trong một bình chứa kín sử dụng chân không.
- Bạn đạt mục tiêu chân không sâu là 0.2 bar(a):
- Nghĩa là bạn đnag cố gắng hạ áp suất bên trong xuông còn 0.2 bar so với chân không tuyệt đối (0 bar)
- Lúc này nếu dùng đồng hồ đo áp suất tương đối, nó có thể hiển thị là -0.8 bar(g), tức:
0.2 bar(a) = 0.8 bar(g) (vì 0.2 - 1 = 0.8)
- Tại sao dùng absolute?
- Trong kiểm tra rò rỉ, cần đo chính xác mức áp suất bên trong so với chân không tuyệt đối, không phụ thuộc vào biến động khí quyển.
- Đặc biệt quan trọng trong các ngành như: sản xuất điện tử, thiết bị y tế, chân không công nghiệp, và lưu trữ chất lỏng dễ bay hơi.
- Lưu ý: Nếu dùng áp suất tương đối trong môi trường áp suất thấp, đồng hồ có thể cho kết quả âm, gây khó hiểu hoặc sai lệch khi đánh giá độ kín.
Áp suất tương đối và áp suất tuyệt đối khác nhau như thể nào?
Sự khác biệt giữa 2 loại áp suất này tương đương với áp suất khí quyển - tức là :
Áp suất tuyệt đối - áp suất tương đối = áp suát khí quyển
Khi nào nên sử dụng áp suất tương đối?
Khi bạn muốn đo mức áp suất "thực tế" so với môi trường xung quanh (khí quyển), ví dụ như máy nén khí, thì nên dùng áp suất tương đối vì nó đã loại trừ áp suất khí quyển.
Khi nào cần sử dụng áp suất tuyệt đối?
Áp suất tuyệt đối được dùng trong các ứng dụng chuyên biệt, như khi kiểm tra rò rỉ trong thùng kín hoàn toàn - nơi không liên quan đến áp suất khí quyển.
Tại sao áp suất tương đối phổ biến hơn?
Vì áp suất tương đối sử dụng áp suất khí quyển làm mốc, và khi thiết bị được thông với khí quyển, áp suất bên trong sẽ tự cân bằng. Điều này giúp không cần trừ áp suất khí quyển, thuận tiện cho hầu hết quy trình đo.
Đơn vị ký hiệu nào được dùng cho áp suất tương đối và áp suất tuyệt đối?
- Áp suất tương đối thường dùng barg (bar‑gauge) hoặc psig (psi‑gauge)
- Áp suất tuyệt đối ký hiệu bara (bar‑absolute) hoặc psia (psi‑absolute)
Thắc mắc của bạn chưa được giải đáp? Hãy đặt câu hỏi trực tiếp với Atlas Copco ngay hôm nay, chúng tôi luôn sẵn sàng giúp bạn giải đáp câu hỏi của bạn!
The difference between gauge pressure and absolute pressure
Deciding whether you need to measure gauge pressure or absolute pressure is important. If you choose the wrong reference your measurements could be off by 1 bar which can be a significant error depending on the situation
Gauge pressure
Gauge pressure is the most commonly used pressure reference because it uses the atmospheric pressure as a base value and any type of chamber will equalize with the pressure in the atmosphere when vented. This means that it is not necessary to subtract the atmospheric pressure to measure the change in pressure, which makes it the natural reference point for the majority of processes and test procedures. Gauge pressure, also called effective pressure, is generally signified by barg and psig (or bare and psie).
Absolute pressure
Absolute pressure is less used as a pressure reference because it will always be referred to a perfect vacuum or zero pressure. That is why the applications where absolute pressure is used as a measurement are often more specialized. Absolute pressure is commonly signified by bara or psia.
When to measure what?