Wiercenie otworów w przemyśle lotniczym i kosmicznym jest sprawą bardziej złożoną, niż mogłoby się wydawać. Otwory występują we wszystkich rozmiarach i kształtach. Różne są także techniki pozwalające wykonać je prawidłowo oraz stosowane w tym celu narzędzia. Oto przewodnik po niezwykle skomplikowanym świecie otworów, który przedstawia również sposoby poprawnego wiercenia.
Wywiercenie otworu w przemyśle lotniczym lub kosmicznym nie jest łatwe. Przeciwnie, jest to skomplikowane przedsięwzięcie wymagające pokonania wyzwań związanych z różnymi materiałami, warunkami pracy i wymaganiami technicznymi. Z tego powodu otwory w różnych rozmiarach są definiowane przez kilka parametrów, w tym średnicę, długość i tolerancję. Średnica otworu to inaczej jego szerokość, podczas gdy długość, zależna od grubości materiału, jest odległością pomiędzy jego dwoma stronami. Tolerancja odnosi się do maksymalnych i minimalnych dopuszczalnych odchyleń od pożądanego rozmiaru otworu.
Otwory mogą różnić się nie tylko wielkością, ale również kształtem i formą. Otwory proste, stożkowe, pilotowe i tymczasowe różnią się kształtem. Otwory proste są cylindryczne i mają taką samą średnicę na całej długości. Z kolei otwory stożkowe mają większą średnicę na jednym końcu i mniejszą na drugim. Otwory pilotowe to otwory o małej średnicy, które wierci się przed wykonaniem otworu końcowego. Służą one do prowadzenia wiertła. Istnieją także otwory tymczasowe, które są przeznaczone do wypełnienia lub zatkania po użyciu.
Prawidłowe wiercenie
Wybór odpowiedniego procesu wiercenia ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia pożądanego i prawidłowego otworu. Najczęściej spotykany proces wiercenia polega na osiowym wprowadzeniu wiertła do obrabianego przedmiotu w celu wycięcia otworu nieprzelotowego lub przelotowego o średnicy równej średnicy narzędzia. Najczęściej używane do wiercenia otworów są wiertła spiralne, ale do większych lub nieregularnych otworów mogą być używane także inne typy narzędzi, takie jak wiertła stopniowe i otwornice.
Rozwiercanie to proces służący do powiększania istniejącego otworu do średnicy narzędzia i uzyskania gładszego wykończenia. Rozwiercanie zwykle wykonuje się po nawierceniu i w jego trakcie usuwana jest tylko niewielka ilość materiału, co pozwala uzyskać bardziej dokładny wymiar średnicy i gładsze wykończenie wewnętrzne. Gwintowanie to proces, w którym w istniejącym otworze wycina się gwinty wewnętrzne. Do istniejącego otworu wprowadza się zwykle gwintownik o wymaganym rozmiarze, który pozwala uzyskać żądany gwint.
Pogłębianie walcowe i stożkowe to procesy używane do powiększania górnej części istniejącego otworu. Pogłębianie walcowe jest wykonywane po nawierceniu, aby zapewnić miejsce na łeb śruby lub śrubę, tak aby nie wystawała ona ponad powierzchnię przedmiotu obrabianego, natomiast pogłębianie stożkowe jest stosowane w przypadku wkrętów i umożliwia osadzenie śruby bez wystawania, w jednej płaszczyźnie z powierzchnią przedmiotu obrabianego.
Kilka porad na koniec
Przy tak wielu zmiennych parametrach do spełnienia, nie jest zaskakujące, że uzyskanie całkowicie idealnego otworu za pierwszym razem może być trudne. W rzeczywistości uzyskanie ostatecznego i idealnie dokładnego otworu nierzadko wymaga kilku następujących po sobie procesów wiercenia. Zrozumienie różnych procesów wiercenia i ich specyficznych obszarów zastosowań oraz dobranie do nich odpowiednich narzędzi to krok w dobrą stronę, który przybliży Cię do wykonania idealnego otworu już za pierwszym podejściem.